«Η μετατροπή των πέντε εμβληματικών μουσείων δεν πρόκειται να
ωφελήσει σε τίποτε τη λειτουργία τους»
Θεσσαλονίκη, 21/02/2021
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς: Την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Στυλιανή Μενδώνη
Θέμα: «Παραμονή των πέντε εμβληματικών Μουσείων της χώρας στο Υπουργείο
Πολιτισμού και Αθλητισμού και μη μετατροπή τους σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου
Δικαίου»
Αξιότιμη κα. Υπουργέ,
Η συζήτηση για την προώθηση νομοσχεδίου από την Κυβέρνηση που αφορά
στη μετατροπή πέντε εκ των εμβληματικότερων Μουσείων της χώρας μας σε
Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου -τα οποία αυτήν τη στιγμή αποτελούν Ειδικές
Περιφερειακές Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού- έχει
προκαλέσει τις αντιδράσεις φορέων και εργαζομένων, οι οποίες, παρά τους
περιορισμούς λόγω της πανδημικής κρίσης, παραμένουν ιδιαίτερα έντονες και
δυναμικές.
Ως απόπειρα εκλογίκευσης μίας απόφασης που αναμένεται να αλλάξει
δραματικά τον χαρακτήρα των μουσείων και την προσφορά τους στην κοινωνία και
τους πολίτες, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού χρησιμοποιεί ως
παράδειγμα την «άριστη» λειτουργία του Μουσείου της Ακρόπολης, ως Νομικό
Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Ωστόσο, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, για
τους τομείς που επικαλείται η κα. Υπουργός ότι θα βελτιωθούν, τα ΝΠΔΔ φαίνεται
να υστερούν πολύ σε σχέση με τα μουσεία που υπάγονται απ ευθείας στο Υπουργείο
Πολιτισμού.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, την περίοδο 2010-2019,
το Μουσείο Ακρόπολης (ΝΠΔΔ) κατέγραψε αύξηση επισκεψιμότητας σε ποσοστό
μόλις 31%, αντίθετα με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Αραχαιολογικό
Μουσείο Θεσσαλονίκης και τον Λευκό Πύργο, τα οποία για την ίδια περίοδο
κατέγραψαν αύξηση της επισκεψιμότητας σε ποσοστά 700%, 300% και 350%
αντίστοιχα.
Αναφορικά με τις πηγές εσόδων των μουσείων, οι οποίες κατά την Υπουργό
θα πρέπει να αναβαθμιστούν, είναι χρήσιμο να επισημανθεί ότι ήδη σήμερα, η
σχετική διαχείριση των πόρων ανήκει στην αρμοδιότητα του Ταμείου
Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (Τ.Α.Π.Α.) -πλέον Οργανισμού
Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (Ο.Δ.Α.Π.Π.)- το οποίο αποτελεί
Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Τα προβλήματα στη λειτουργία και τη
διοίκηση του Ταμείου – Οργανισμού αυτού είναι τεράστια, καθώς παρά την
αυτοδιοίκητη «ευελιξία» που υποτίθεται πως διαθέτει έναντι της δημόσιας
κεντρικής διαχείρισης, αδυνατεί να διαθέσει προς λειτουργία τα αναψυκτήρια και
τα εστιατόρια πολλών μουσείων και αρχαιολογικών χώρων όπως είναι εδώ και 4
χρόνια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, με αποτέλεσμα να χάνονται
τεράστια έσοδα για το κράτος και να σχηματίζουν αρνητική εντύπωση οι
επισκέπτες. Επιπρόσθετα, είναι γνωστή η έλλειψη ειδών προς πώληση στα
περισσότερα πωλητήρια, με αποτέλεσμα να χάνονται έσοδα και να μην
εξυπηρετούνται οι επισκέπτες, ενώ παράλληλα, δεν προσλαμβάνεται έγκαιρα το
εποχικό προσωπικό των πωλητηρίων και αυτά παραμένουν κλειστά στην έναρξη
της θερινής περιόδου με αυτονόητες αρνητικές συνέπειες.
Αναφορικά δε με την επιχειρηματολογία του Υπουργείου σχετικά με τη
διεύρυνση των πηγών εσόδων των Μουσείων μέσω της διοργάνωσης εκδηλώσεων
και πάρτι, θα πρέπει σημειωθεί ότι η παραχώρηση αιθουσών για τη φιλοξενία
ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων αφενός εγκυμονεί κινδύνους για τα – ανυπολόγιστης
αξίας – εκθέματα και αφετέρου είναι προκλητική, καθώς βρίσκεται σε πλήρη
αντιδιαστολή με την ελληνική κοινή γνώμη, η οποία εδώ και χρόνια αποδοκιμάζει
παρόμοιες πρακτικές του Βρετανικού Μουσείου, ιδίως σε αίθουσες που στεγάζουν
τα γλυπτά του Παρθενώνα. Παράλληλα, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα έσοδα
από χορηγίες δεν είναι μία καινοτομία που θα επιφέρει αυτόματα η μετατροπή των
Μουσείων σε ΝΠΔΔ, αλλά ένας θεσμός που ήδη εφαρμόζεται με σημαντική
επιτυχία. Επομένως, είναι σαφές ότι η αύξηση των εσόδων εξαρτάται από τη νομική
υπόσταση ενός Μουσείου αλλά από την πραγματική διαχειριστική ικανότητα των
ανθρώπων που τα στελεχώνουν.
Επιπρόσθετα, η χρήση του Μουσείου της Ακρόπολης ως υπόδειγμα ή
πρότυπο ενίσχυσης του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, δεν
ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ
προκύπτει ότι τα χρήματα που έχουν αποδώσει τα πέντε εν λόγω μουσεία στο
Ταμείο κατά τη διετία 2018-2019, είναι κατά περίπου 6 εκ. ευρώ περισσότερα από
τα χρήματα που απέδωσε το Μουσείο της Ακρόπολης κατά την ίδια περίοδο.
Μάλιστα, το Μουσείο της Ακρόπολης κατά την εν λόγω περίοδο κατέγραψε
μεγαλύτερη επισκεψιμότητα από τα πέντε Μουσεία (κατά περίπου 600 χιλ.
επισκέπτες), διατηρώντας παράλληλα, συγκριτικά υψηλότερη τιμή εισιτηρίου.
Μελετώντας το σύνολο των περιοδικών εκθέσεων, των εκθέσεων
εξωτερικού, καθώς και των λοιπών δραστηριοτήτων (εκπαιδευτικά προγράμματα,
παρουσιάσεις, ημερίδες κ.α.) των Μουσείων της Θεσσαλονίκης και του Μουσείου
τη Ακρόπολης, εύκολα προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι δράσεις εξωστρέφειας που
πραγματοποιούν το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και το Μουσείο
Βυζαντινού Πολιτισμού είναι πολύ περισσότερες από το Μουσείο της Ακρόπολης
και ο αντίκτυπος στην τοπική κοινωνία αλλά και στους επισκέπτες της πόλης
τεράστιος.
Τέλος, σχετικά με τα ζητήματα των προσλήψεων προσωπικού, θα πρέπει να
επισημανθεί ότι η διαδικασία πρόσληψης προσωπικού στα ΝΠΔΔ είναι η ίδια με
αυτή του αμιγώς δημοσίου. Στο τέλος κάθε έτους όλες οι υπηρεσίες του Υπουργείου
Πολιτισμού και Αθλητισμού καταθέτουν προτάσεις στις κεντρικές υπηρεσίες για
τον αριθμό, καθώς και την ειδικότητα του προσωπικού που χρειάζονται για την
επόμενη χρονιά. Δυστυχώς, το εν λόγω προσωπικό προσλαμβάνεται
καθυστερημένα ή και καθόλου. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στα ΝΠΔΔ του
Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, όπως το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων
(Τ.Α.Π.Α ή Ο.Δ.Α.Π.), το οποίο καθυστερεί στις προσλήψεις εποχικού προσωπικού
για τα πωλητήρια. Είναι σαφές ότι με την μετατροπή των μουσείων σε ΝΠΔΔ θα
υπάρχουν υπάλληλοι πολλών ταχυτήτων με πολλά διαφορετικά είδη συμβάσεων.
Μετά από τα παραπάνω,
Επειδή η μετατροπή των πέντε εμβληματικών μουσείων δεν πρόκειται να
ωφελήσει σε τίποτε τη λειτουργία τους, όπως άλλωστε αποδεικνύεται από τα
επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και
Επειδή στην πραγματικότητα τα Μουσεία αυτά θα επιβαρυνθούν από το
πρόσθετο κόστος αποζημίωσης των Διοικήσεων που πρόκειται διορίσει – με ασαφή
κριτήρια – η Κυβέρνηση,
Ερωτάται η κα. Υπουργός:
- Βάσει ποιων συγκριτικών στοιχείων προωθείτε ως υπόδειγμα – πρότυπο
το Μουσείο της Ακρόπολης σε σχέση με τα προαναφερθέντα πέντε
εμβληματικά Μουσεία; - Σε ποιους τομείς θεωρείτε ότι θα ωφεληθούν τα πέντε Μουσεία από τη
μετατροπή τους σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου; - Προτίθεστε να επανεξετάσετε εν συνόλω το σχεδιασμό σας για τη
μετατροπή των πέντε Μουσείων σε ΝΠΔΔ, αλλά και ειδικότερα για τα δύο
μεγάλα Μουσεία της Θεσσαλονίκης που θα συμπεριληφθούν στη λίστα,
διατηρώντας τα στον ιστό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
και διαφυλάσσοντας τον αμιγώς δημόσιο χαρακτήρα τους;
Η ερωτώσα Βουλευτής Β΄Θεσσαλονίκης
Κωνσταντίνα Αδάμου
